Satranç Taşlarının Puan Değerleri

Satranç eğitimi kapsamında daha önce yayınladığımız Satranç Taşları: Semboller ve Dizilişler başlıklı yazımızda sizlere; satranç taşlarını tanıtmış, sembolleri ile dizilişlerini anlatmıştık. Bu yazımızda da satranç taşlarının puan değerlerinden bahsedeceğiz.

Satranç ustaları tarih boyunca satranç taşlarına bir değer biçebilmek adına kendilerine özgü formüller geliştirmişlerdir.

Peter Pratt tarafından1803 yılında Londra’da yazılan “Studies of Chess” kitabının 80’nci sayfası bu çalışmalara örnek gösterilebilir.

Lasker ve Thomas Frere gibi birçok usta oyuncu, yaptıkları çalışmalar sonucunda satranç taşlarına karşılık gelen farklı değer tabloları oluşturmuşlardır.

“Satrançta altı değişik taş olduğundan, değişimlerin yararlı mı yoksa yararsız mı olduğunu anlamak amacıyla taş değer tablosu oluşturmak gereklidir.” diyen Reuben Fine, günümüzde kabul edilen taş değer tablosunu 1942 yılında “Chess The Easy Way” kitabının 23’üncü sayfasında yayınlamıştır. Reuben Fine, bu değerlerin kaba hesaplamada yeterli olacağına ancak bazı değişimlerde geçerli olamayacağına vurgu yapmıştır. Gerçekten de Reuben Fine’ın hazırladığı değerler tablosunun, kaba hesaplama yapılabilir nitelikte olması nedeniyle günümüze kadar geldiği değerlendirilmektedir.

Satranç oyununda altı taşın da hareketleri birbirinden farklıdır. Bir taşın hareket yeteneği arttıkça gücü de artar. Şah oyuncuyu temsil ettiğinden ve kaybedilmesi oyunun da sonu olacağından Şah’ın gücü sonsuzdur. Şah’ın oyun içinde bir takas durumu söz konusu olamaz.

Bir oyunun mat ile sonuçlanması, tehdit altında olan Şah’ın kaçabileceği bir kare kalmaması durumudur. Dolayısıyla; gücünün sonsuz olması Şah’ın, rakibi tarafından hiçbir zaman alınamayacağı ve tahtayı terk edemeyeceği anlamına gelir. Şah, mat olduğu an oyun bitmiştir.

Murat ÇELİK