İlk Fotoğraf ve Fotoğrafçılık Tarihi

Teknolojik gelişmelerin de hayatımıza yoğun bir şekilde etki ettiği günümüzde, hemen hemen herkes fotoğraf çeker veya başka biri tarafından çekilen bir fotoğraf karesi içerisinde yer alır. Hayatımızın her anında çok önemli yeri bulunan fotoğraf sayesinde acı/tatlı, iyi/kötü, mutlu/mutsuz her anı ölümsüzleştirir, belgelendirir ve sihirli bir pencerede zamanı durdurabiliriz. Peki, fotoğraf nedir ve ne anlama gelir diye hiç düşündünüz mü? Fotoğrafın ve fotoğrafçılığın tarihini, ilk fotoğraf ile ilk fotoğraf makinelerini hiç merak ettiniz mi?

Gelin, ilk fotoğraf ve ilk fotoğraf makinesi ile eski fotoğraf makineleri hakkındaki tarihsel gelişimi hep birlikte gözden geçirelim.

Fotoğraf, Yunanca ışık anlamındaki “photos” ile yazmak ve çizmek anlamındaki “graphos” kelimelerinin birleşmesinden oluşur. Işıkla yazmak/çizmek anlamındadır.

Teknik açıdan bakıldığında ise maddi varlık ve şekillerin, ışık ve bazı kimyasal süreçler kullanılarak ışığa duyarlı bir yüzeyde (kağıt, film, vb.) görüntü elde edilmesi işine fotoğraf denir. Sanat ve bir bilim dalı olan fotoğraf, diğer bilim dalları ile hayatın her alanının en büyük destekçisi ve yardımcısıdır.

İlk Fotoğraf ve Fotoğrafçılık

Fotoğrafçılık uluslararası alanda kullanılan bir dildir ve modern hayatta üçüncü bir göz görevi görür. Bakmak ve görmek arasındaki farkın en iyi kanıtı fotoğrafçılıktır. Bir meslek dalı olan fotoğrafçılık, hobi maksadıyla da yapılmaktadır.

Bir kişinin gördüğü bileşenleri, kendi tecrübesi ve altyapısal desteği sayesinde belirli teknikleri kullanarak görsel sanata dönüştürülmesi işine fotoğrafçılık denir. Fotoğrafçılık, estetik yönüyle sanat olarak kabul edilir.

Çekilen fotoğraflar; Siyah-Beyaz, Renkli ve Dijital olmak üzere üç bölüme ayrılır. Fotoğrafçılığın ise; Sokak, Belgesel, Düğün, Doğum, Yemek, Portre, Ürün, Gezi, Mimari, Stüdyo ve Moda Fotoğrafçılığı gibi çeşitleri bulunmaktadır. Günümüz teknolojisi ile üretilen fotoğraf makinelerinin özellikleri ve fotoğrafçılık ekipmanları sayesinde fotoğraf kategorileri artmış, bu da fotoğrafçılık sanatı ve mesleğinin gelişimini hızlandırmıştır.

İlk Fotoğraf ve Kronolojisi

Fotoğraf, fotoğrafçılık, ilk fotoğraf, ilk fotoğraf makinesi ve eski fotoğraf makineleri hakkında bilinen tarihi gelişmeleri günümüze kadar kronolojik olarak şöyle sıralayabiliriz:

• Arap kökenli olan Cabir İbni Hayyam, 8’inci yüzyılda Gümüş Nitrat’ın güneş ışığı etkisiyle karardığını buldu.
• Güneş tutulmasını izlemek için 10’uncu yüzyılda Arap bilimadamı İbni-l Heysem camera obscura adındaki kara kutuyu kullandı.
• Leonardo da Vinci, karanlık odadaki mevcut ufak bir deliğin, dış dünyadaki görüntüyü aksettirdiğini 15’inci yüzyılda buldu.
• 1604 yılında, fotoğraf makinelerinde sık kullanılan aynadaki yansıma kuralını Johannes Kepler buldu.
• Fransız ordusundan emekliliye ayrılan Joseph Nicephore Niepce, yaptığı bilimsel araştırmalar sonucunda 1813 yılında ışığa duyarlı bir levha üzerinde kalıcı görüntü elde etmeyi başardı.

Niepce Tarafından İlk Fotoğraf

• 1827 yılında bir kulübenin çatısı üzerindeki güvercin yuvasının görüntüsünü çekerek (bilinen ilk fotoğraftır) fotoğrafçılık tarihi başladı. Niepce tarafından çekilen bu ilk fotoğraf “güneş çizimi” anlamındaki “haliograph” olarak adlandırıldı.

• 1833 yılında İngiliz William Henry Fox Talbot, sodyum klorit ve gümüş nitratı kullanarak negatif bir görüntü yarattı.
• 1835 yılında Louis Daguerre, “Daguerreotype (Dagerreyotipi)” ismini verdiği yöntemi buldu. Daguerreotype, fotoğraf makinesinin içine yerleştirilen, ışığa hassasiyetli hale getirilmiş metal tabakalardan oluşuyordu. Bu buluş sayesinde; fotoğraf çekim süresi 8 saatten 3 dakikaya düştü.
• 1839 yılında Sir John Herschel, ilk defa fotoğraf kelimesini kullandı.
• 1839 yılında Talbot, “Calotip” ismini verdiği, daha sonra pozitif elde etmekte kullanılan negatifi yaratan ilk yöntemi duyurdu.
• 24 Haziran 1839 tarihinde, Hippolyte Bayard, dünyadaki ilk uluslar arası fotoğraf sergisini gerçekleştirdi.
• 1840 yılında Prof.Joseph Petzval, ışığı 16 kez daha kuvvetli geçiren bir çift mercek buldu.
• 1840 yılında Joseph Petzval, 1:3,6 diyafram değerli ojbektife ilişkin hesaplar yaptı. Petzval şirketinin objektifleri portler için kullanıldı.
• 1841 yılında Metal Kameralar icat edildi.
• 1847 yılında bir fotoğrafçıda çalışan Thomas Easterly, çektiği şimşek fotoğrafı ile ilk kez bir doğa olayını görüntüledi.

Eski Fotoğraf Makineleri

• 1850 yılında körüklü kameralar icat edildi.

• 1861  yılında single reflex (tek yansımalı) kameralar, Thomas Sutton tarafından bulundu.
• 1861 yılında James Clerk Maxwell, ilk renk ayrımı yönetimini yani renkli fotoğraf sistemini oluşturdu.
• 1861 yılında Desire Charles Monckoven, amonyaklı bir eriyiki, kuru levha yapımında kullandı. Banyo konusunda Until gümüş nitratı buldu.
• 1862’de William England, odak düzlemli örtücüyü imal etti.
• 1862 yılında W.Thompson revolver kamerayı buldu.
• Baskıda ilk büyütme işlemi yapıldı.
• 1871 yılında Richard Leach Maddox ismindeki bir İngiliz, kolodyum yerine jelatini, iyot yerine ise gümüş bromürü kullanarak bugün kullanılan kuru fotoğraf camlarını elde etti. (Kuru levha yöntemi ile büyük çapta bir imalat işlemi başladı. Bu kapsamda en önemli firma Kodak makinelerini çıkaran George Eastman idi. Bu makine 100 poz çekebilen bromürle kaplı bir jelatin film rulosunu taşıyordu.)
• 1873’de renkli fotoğraflar için kameralar imal edildi.
• 1878 yılında, Eadweard Muybridge, dört­nala koşan bir atın gerçekte nasıl olduğu­nu gösteren ve hareket eden şeylerin incelenmesinde in­san gözünün yetersiz kaldığını ispatladı. Bu fotoğ­rafın çekilmesiyle sinemanın yolu açıldı.
• Bir elektrik ampulü ışığı ile ışıklanabilen du­yarlı kağıt yaratıldı.
• 1880’de el kameraları yapıldı.
• “Yarı ton” tekniği bulundu.
• Yalnızca mavi ışığa duyarlı ortokromatik ye­rine, görünür ışığın tüm dalga boylarına duyarlı pankromatik özellikte kuru plaka ve esnek filmler imal edildi.
• 1882 yılında örtücüler yapıldı.
• 1882 yılında minyatür kameralar icat edildi.
• 1885 yılında casus kameralar üretildi.
• 1888 yılında rulofilm kameralar üretildi.
• 1889 yılında, anastiğmat-objektif icat edildi.
• Kağıt tabanın yerine ilk saydam tabanlı negatif film tanıtıldı.
• 1898’de Poljakow, hızını otomatik olarak denetleyen kamera üretti.
• 1899’da flaş lambası icat edildi.

İlk Röntgen Filmi

• Wilhelm Conrad Roentgen, ilk X-ışını fotoğ­rafını çekti. Roentgen, her şeyi değiştirecek bu buluş ile 1901 yılında, fizik dalında ilk kez verilen Nobel Ödülünü aldı.

• 1900 yılında Şipşak Kameralar üretildi.
• Kodak adlı firmanın üretiği “Brownie” en çok satılan ilk makine oldu.
• 1907 yılında, flaş ampülleri bulundu.
• 1909’da otomatik pozlama ile programlanmış ilk kamera üretimi gerçekleştirildi (Agfa Optima).
• 1913 yılında 35 mm kameralar üretildi.
• Kolay taşınabilen ilk fotoğraf makinesi üretimi ise 1928 yılında George Eastman Kodak tarafından gerçekleştirildi.
• İlk yüksek hızlı (10,5 cm. f/1,8 or 85 mm. f/1,8 Ernosta) objektifli SLR, Ermanox fotoğraf makinesi satışa sunuldu ve bir anda foto habercilerinin gözdesi haline geldi.
• 50 mm. f3,5 objektifli ilk Leica piyasaya çıktı. Hemen arkasından objektifi kolayca değiştirilebilen yeni bir model fotoğraf meraklılarının kullanımına sunuldu.
• Flaş ampulü kullanılmaya başlandı.
• 1929’da, Twin lens reflex (ikiz mercek refleksi, çift objektif yansımalı) kamera bulundu.
• Doğal renkli, ilk hava fotoğrafları yayınlan­dı.
• Telemetreli fotoğraf makinesi olan Contax’ı, Zeiss Ikon isimli firma çıkardı. Bu kamerayı ilk kullanan foto habercilerdi.
• İlk fotoselli ışıkölçer tanıtıldı.
• Fuji Foto Film şirketi kuruldu.
• Kodachrome (ilk çok tabakalı renkli film), Kodak firmasınca geliştirildi.
• Elektronik flaş teknolojisi doğdu.
• Hindenburg adlı zeplin alevler çıkararak patlıyorken, fotoğraflandı. Felaket anında fotoğraflanan ilk olaydır.
• Fotoğrafın öncülerinden An­sel Adams Zone Sistem adını verdiği bir yöntem geliştirdi. Bir ışıkölçer kullanımıy­la yapılan çekimler, tahmine dayalı pozlamanın kullanımını sonlandırdı.
• Kodacolor renkli negatif film tanıtıldı.
• İlk zoom objektif bulundu.
• 1933 yılında 35 mm. reflex (yansımalı) kameralar üretildi.
• 1943’te Hasselblad, orta format SLR fotoğraf makinesini takdim etti.
• Japonya’da Pentax otomatik diyaframı tanıtıldı.
• 1947 yılında Edwin Land, polaroid fotoğraf sistemini geliştirdi.
• 1947 yılında Henri Cartier-Bresson, Robert Capa, ve David Seymour, sahibinin ilk kez fo­toğrafçılardan oluştuğu Magnum Fotoğraf Ajansını kurdular.

İlk SLR Kamera

• 1949 yılında Alman Carl Zeiss firması fotoğraflanacak görüntünün vizörden bakıldığında düz görünmesini sağlayan ilk SLR makineyi geliştirdi.

• 1956’da değiştirilebilir filmli kameralar üretildi.
• Tri-X (ilk yüksek hızlı) filmi Eastman tarafından tanıtıldı.
• 1959 yılında Nikon F tanıtıldı.
• 1959 yılında Zoom (zum) objektifler üretildi.
• İlk su altı fotoğraf makinesi üretildi.
• 1963’te otomatik film hızı okuyabilen ve çift film kartuşlu kamera üretildi.
• 1964’te elektronik flaşlı kamera üretildi.
• 1967 yılında otomatik pozlamalı single lens reflex kamera üretildi.
• 1969 yılında CCD icat edildi.
• 1975 yılında ilk dijital fotoğraf makinesi Kodak tarafından yapıldı.
• 1977’de autofocus (otomatik odaklamalı) kompakt kamera imal edildi.
• 35 mm.’ler için DX kodu duyuruldu.
• Kodak, Minox casus fotoğraf makinelerinin kullandığı boyutta film ile çalışan “Disk Kamera”yı piyasaya sürdü. Bu makineler sayısal görüntülemenin te­melini oluşturdular.
• Canon, ilk sayısal fotoğraf ma­kinesinin tanıtımını gerçekleştirdi. Bu makineler,  çektikleri video ve fotoğrafı sayı­sal olarak kaydedebiliyorlardı.
• Minolta, “Maxxum” denilen dünyanın ilk otofokus SLR sistemini piyasaya sürdü.
• 1987 yılında dünya, Fuji Color’un “Quick Snap” adındaki 35 mm. kullanıp atılabilen kamerasıyla tanıştı.
• Kodak, baskıda, dünyanın ilk megapiksel al­gılayıcısını üretti.
• 1992’de ilk pro­fesyonel DSLR, Kodak DCS 120 ismiyle piyasaya sürüldü.

Photoshop 1.0 Piyasada

• 1990’lı yıllarda, Photoshop 1.0 piyasaya sürüldü, Jpeg dosya türü tanımlandı, Apple Quicktake çıktı ve sayısal fligran sistemi üretildi.

2000’li yıllara gelindiğinde ise;

• Dünyanın ilk kameralı telefonu çıktı.
• 2005 yılı itibariyle Nikon 35 mm. film kullanan gele­neksel şipşak makinelerin üretimini tümüyle durdurdu.
• Video da çekebilen DSLR makineler üretildi.
• Saniyede 60 kare çekebilen fotoğraf makinesi Casio tarafından üretildi.
• Yüksek çözünürlüğe sahip dijital fotoğraf makineleri geliştirildi ve yüksek çözünürlüklü fotoğraflar çekildi.

Günümüzde her alanda kullanılan fotoğraf hakkındaki bu bilgileri okuduysanız, bundan sonra gördüğünüz her fotoğrafı lütfen dikkatlice inceleyiniz ve fotoğrafa hak ettiği değeri mutlaka veriniz.

Murat ÇELİK